Eduardo Galeano «Oι μέρες αφηγούνται» | Τί είναι “λέξη”;

Μια συναρπαστική ιστορία από το βιβλίο του Eduardo
Galeano 
«Oι μέρες αφηγούνται».
Τί είναι λέξη; 

Eduardo galeano | Φωτογραφία από τη Wikipedia

Η γλωσσολογία, δηλαδή η επιστημονική μελέτη της γλώσσας, απαντά σε μυστήρια που αφορούν πλήθος τομέων: τη λειτουργία του εγκεφάλου και τη σύνδεση γλώσσας-ψυχής, τη δομή, μορφή και σύνταξή της, και αναρίθμητες άλλες πτυχές που αποκαλύπτουν την ομορφιά αλλά και την πολυπλοκότητά της. 

Ένα από τα ζητήματα στα οποία δεν έχει δοθεί ένας καθολικός ορισμός είναι ίσως το πιο απλοϊκό και για πολλούς δεδομένο στοιχείο της: τί είναι λέξη; Είναι το σύνολο γραμμάτων με διακριτή και μοναδική σημασία, που χωρίζονται με δύο κενά πριν και μετά την επόμενη; Και τί γίνεται με τις πολυσυνθετικές γλώσσες, στις οποίες μέσα σε μια λέξη, εντάσσονται ρήματα, υποκείμενα, αντικείμενα, και πάσης φύσεως προσδιορισμοί;

Οι δυσκολίες στον καθολικό ορισμό της λέξης είναι πολλές, και ο στόχος εδώ δεν είναι η επίλυσή τους. Επί της παρούσης, παρατίθεται το απόσπασμα από το βιβλιο Οι μέρες αφηγούνται του Εδουάρδο Γκαλεάνο, με μια συναρπαστική, πρωτόγνωρη και συγκινητική πτυχή της έννοιας της λέξης, που τόσο απλή είναι ώστε δεν μπορούμε να την ορίσουμε.

Το βιβλίο του Εδουάρδο Γκαλεάνο είναι το “προσωπικό ημερολόγιο του μεγάλου Ουρουγουανού συγγραφέα: κάθε μέρα του χρόνου αφηγείται και μια μικρή ιστορία, ένα στιγμιότυπο της μεγάλης ανθρώπινης περιπέτειας που διατρέχει όλες τις εποχές και όλους τους πολιτισμούς. Tριακόσιες εξήντα έξι ιστορίες για την πολιτική, για τη ζωή, για το μεγαλείο ή το όνειδος διασήμων και ασήμων, για μικρούς και μεγάλους αγώνες, μαζί με σχόλια που συνδέουν το χθες με το σήμερα και φανερώνουν τον κρυφό μίτο της ιστορίας. Ο μεστός και ευθύβολος λόγος του Γκαλεάνο δίνει ζωή στην ιστορία, μας αποκαλύπτει την πολυσημία και τη διάρκειά της. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).

Απόσπασμα από το βιβλίο του: 


21 Φεβρουαρίου

Ο κόσμος μικραίνει.
Η σημερινή μέρα είναι αφιερωμένη στις Μητρικές Γλώσσες. Κάθε δύο εβδομάδες πεθαίνει μια γλώσσα. Ο κόσμος μικραίνει όταν χάνονται ανθρώπινες λέξεις, όπως όταν χάνεται η ποικιλία των φυτών και των ζώων του.

Το 1974 πέθανε η Άνχελα Λόιχ, μια από τις τελευταίες Ινδιάνες της φυλής Όνα στη Γη του Πυρός, εκεί κάτω στα πέρατα του κόσμου. Ήταν η τελευταία που μιλούσε τη γλώσσα της.

Η Άνχελα τραγουδούσε μονάχη, χωρίς κανέναν ακροατή, σε μία γλώσσα που κανείς πλέον δεν τη θυμόταν: 

    Ακολουθώ τα χνάρια εκείνων 
    που έφυγαν.
    Έχω χαθεί.

Τα παλιά χρόνια οι Όνα λάτρευαν πολλούς θεούς. Ο ανώτερος θεός ονομαζόταν Πεμάουλκ.

    Πεμάουλκ σήμαινε Λέξη.   



❃❃❃
Το παρόν άρθρο είναι εμπνευσμένο από τη διάλεξη της καθηγήτριας Ο. Καραχάλιου, διδάκτορος Γλωσσολογίας του Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών.
❃❃❃

Philomαtheia 25 Σεπτεμβρίου 2021

0 comments

weekly inspo