Από τον δημιουργό Jupilu του Pixabay

αυτοπεποίθηση θηλυκό

1. η πίστη κάποιου στον εαυτό του, ότι μπορεί να καταφέρει κάτι

Η εκτίμηση και η ευγνωμοσύνη, που είναι απαραίτητα χαρακτηριστικά στην πορεία της αυτοβελτίωσης, που με τη σειρά της είναι απαραίτητη για κάθε νοήμον ον του πλανήτη, έρχεται μέσα από ένα συγκεκριμένο είδος πληρότητας που σχετίζεται με το «είμαι αρκετός/ή για μένα» (το οποίο δεν σχετίζεται εννοιολογικά με το trendy πλέον κίνημα  #loveyourself). 

Στην προσπάθειά μας να κατανοήσουμε τους παράγοντες που καθορίζουν πότε έχουμε ή δεν έχουμε αυτοπεποίθηση για κάτι και γιατί, καλούμαστε να συνειδητοποιήσουμε και να αποδεχτούμε ότι άμα αποκτήσουμε πίστη στον εαυτό μας, δηλαδή αυτοπεποίθηση, μπορούμε να καταφέρουμε τα πάντα. Κανείς όμως δεν μας εξήγησε τι πραγματικά σημαίνει «πίστη στον εαυτό» και ποια είναι αυτά τα «πάντα» που μπορούμε να καταφέρουμε.

Σημαίνει να είσαι απαλλαγμένος από την προκατάληψη (π.χ. «αποκλείεται να με πάρουν στη δουλειά, έχω τη μισή προϋπηρεσία από τους υπόλοιπους», ή «δεν θα του/της το πω, δεν πρόκειται να καταλάβει». Σημαίνει να αποδέχεσαι ότι δεν είσαι μελλοντολόγος (δεν έχεις ιδέα τι πρόκειται να συμβεί όσο μανιακός κι αν είσαι με το να έχεις τον έλεγχο) δηλαδή το να αφήνεις τα πράγματα να είναι ακριβώς όπως είναι κάθε δευτερόλεπτο της ζωής σου (να μην προσπαθείς να τα χρωματίσεις διαφορετικά από ότι όντως είναι).

Σημαίνει να είσαι φίλος της αλήθειας και να την αποδέχεσαι όσο καταστροφική κι αν φαίνεται. Για παράδειγμα, αν είσαι στο «απόγειο» της καριέρας σου αλλά μια φωνή μέσα σου σου λέει να τα παρατήρεις όλα για κάτι άλλο, να το κάνεις χωρίς δεύτερη σκέψη. Όχι από αλαζονεία και έπαρση, αλλά επειδή αποδέχεσαι την αληθινή εγκάρδια επιθυμία σου (όσο και αν αντιβαίνει σε αυτό που κάποτε νόμιζες ότι είναι καλύτερο για σένα). Σημαίνει να εξελίσσεσαι ταχύτατα και να αναθεωρείς ακόμα και τα πράγματα για τα οποία κάποτε έκοβες το χέρι σου, όταν χρειαστεί.

Σημαίνει να είσαι αυτάρκης, να χρειάζεσαι όσο το δυνατόν λιγότερα πράγματα τα οποία όμως να είσαι σε θέση να αποκτήσεις. Σημαίνει να είσαι ρεαλιστής. Να κάνεις σχέδια μόνο όταν είσαι σε θέση να τα πραγματοποιήσεις άμεσα και χωρίς προϋποθέσεις (π.χ. «αν δουλέψω σκληρά, αν βγάλω πολλά λεφτά, αν κληρονομήσω το σπίτι, αν μετακομίσω στο εξωτερικό, αν βρω τον έρωτα της ζωής μου, τότε θα...», ώστε η ευτυχία σου να μην εξαρτάται από μελλοντικούς και υποθετικούς παράγοντες.

Σημαίνει να αναγνωρίζεις την επιτυχία των άλλων, να χαίρεσαι με αυτή σαν να είναι δική σου, να ευγνωμονείς όταν κάποιος σου δίνει μια ιδέα, σου μαθαίνει κάτι, ή ακόμα και σε διορθώνει. Σημαίνει να είσαι σε θέση να πεις «σε ευχαριστώ που μου άλλαξες γνώμη». Σημαίνει να επιβραβεύεις ό, τι κάνουν οι άλλοι αλλά εσύ δεν μπορείς (ακόμα, ή και ποτέ). Σημαίνει να μην νομίζεις ότι όλα γίνονται για σένα ή ότι σε επηρεάζουν με κάποιο τρόπο. Σημαίνει να διαισθάνεσαι την αλήθεια και να μην έχεις ανάγκη αποδείξεις για να καταλάβεις αν τα λεγόμενα κάποιου είναι αληθή ή ψευδή (δηλαδή να έχεις το θάρρος να στηρίξεις τη λογική, το μυαλό και την ενσυναίσθησή σου χωρίς κάποιον ή κάτι να τα επιβεβαιώνει).

Σημαίνει να συγχωρείς.

Η αυτοπεποίθηση προκύπτει ανν (sic) βρίσκεσαι σε απόλυτη επαφή με το παρόν, τον εαυτό και την αλήθεια. Δεν σχετίζεται με τους στόχους, τα επιτεύγματα, την καλή ή κακή εμφάνιση. Δεν σχετίζεται με το πόσο «αγαπάς τον εαυτό σου», ούτε με το πόσο «αποδέχεσαι και προσπαθείς να βελτιώσεις τα ελαττώματά σου» και σίγουρα δεν έχει καμία σχέση με τις επιτυχίες ή αποτυχίες σου (αν αποκτήσεις αυτοπεποίθηση, το κόνσεπτ «επιτυχία» και «αποτυχία» δεν θα υπάρχει πλέον στη ψυχή σου, ούτε καν στο λεξιλόγιό σου). Αυτοπεποίθηση είναι η γενναιότητα να κάνεις κάτι όσο λάθος κι αν φαίνεται σε κάποιον άλλο. Είναι η εμπιστοσύνη στο ένστικτο και πως ότι σου συμβεί είναι δική σου ευθύνη, επομένως είσαι σε θέση να το στηρίξεις. Και ούτε πρόκειται να το μετανιώσεις ποτέ, ακριβώς γιατί έκανες αυτό που πίστευες ότι έπρεπε να κάνεις. Σημαίνει η σκέψη «τι θα πει ο κόσμος» να μην υπάρχει για σένα σαν έννοια.

Αυτοπεποίθηση είναι η συνεχής αυτοβελτίωση όταν δεν σχετίζεται με κανέναν άλλον άνθρωπο πέρα απ' τον εαυτό. Αν σχετίζεται με οποιονδήποτε τρόπο με οποιονδήποτε άνθρωπο δεν είναι αυτοπεποίθηση, είναι ακούσια υποκρισία και έχει επιβεβαιωμένα αρνητικά αποτέλεσματα (αίσθηση ματαιότητας, αδικαιολόγητη απαισιοδοξία, μοιρολατρεία, ευθυνοφοβία και όλες τις ψυχοσωματικές συνέπειες που αυτά συνεπάγονται).

Μια «μεγάλη» μύτη, τα λίγα χρήματα, οι συνεχείς «επαγγελματικές αποτυχίες», η κακή παιδική ηλικία και κάθε τί άλλο τυραννάει έναν άνθρωπο, δεν είναι ο λόγος που έχει χαμηλή αυτοπεποίθηση, ούτε στοχεύοντας σε αυτά πρόκειται να τη βελτιώσει.

Το πρώτο βήμα για έρθει κανείς/μιά λίγο πιο κοντά στην έννοια της πίστης στον εαυτό, είναι η πάταξη του εγωισμού. Δεν μπορείς να έχεις αυτοπεποίθηση όταν νιώθεις πως η ζωή σου χρωστάει, γιατί δεν μπορείς να αναλάβεις την ευθύνη του να χρωστάς εσύ κάτι στον εαυτό σου.

Βασική προϋπόθεση για να συμβούν όλα αυτά είναι η πίστη ως έννοια, ως ικανότητα, ως ανθρώπινο χαρακτηριστικό, ως εγκεφαλική διεργασία, ως τρόπος σκέψης, ζωής και δράσης. Συνειδητοποιώντας τη νέα αυτή νοοτροπία, η πολυσυζητημένη «πίστη στον εαυτό» ως ορισμός της αυτοπεποίθησης αποκτά πλέον νέα νοήματα...

Philomαtheia 08 Μαρτίου 2022

Προϋπόθεση για ανάγνωση η εξής παραδοχή: ο καθηγητής δεν είναι ο μισητός απολίτιστος τύραννος, όπως τείνουν άλλοι, οι πραγματικοί υπαίτιοι, να χαρακτηρίζουν. 

Εικόνα από το bovary.com

❃❃❃

Προτεινόμενα άρθρα:
Οδηγός επιβίωσης για εφήβους
Ευθύνη και φταίξιμο: μια εκδοχή της αδικίας
Καθηγητές, γονείς, ξυπνήστε! | O ρόλος του δασκάλου στον ψυχισμό των παιδιών
5 εχθροί της ευτυχίας & ο κοινός παρονομαστής

❃❃❃

Philomαtheia 27 Φεβρουαρίου 2022

Από τον δημιουργό Sasint του PIxabay

2. Αποδέξου την απόρριψη ως κάτι φυσικό

Χώρισες; Η παρέα σου σε παράτησε; Ο καλύτερός σου φίλος ή η καλύτερή σου φίλη σε αντικατέστησε; Πονάει αλλά πρέπει να το αποδεχτείς. Δεν έχεις εσύ κάποιο πρόβλημα, ούτε αυτοί ήταν υποχρεωμένοι να είναι μαζί σου για πάντα. Η απόρριψη είναι επιλογή, και πρέπει να σέβεσαι τις επιλογές των ανθρώπων, γιατί έχουν ακριβώς τα ίδια δικαιώματα με εσένα στην αυτοδιάθεση (=στο να κάνουν με τον εαυτό τους ό, τι θέλουν, χωρίς να επηρεάζονται από τα πρέπει των άλλων). Μάθε να ζεις με την απόρριψη γιατί θα την αντιμετωπίζεις σε όλη σου τη ζωή, όσο πετυχημένος/η, έξυπνος/η ή ευπαρουσίαστος/η κι αν είσαι. Δεν αρέσουμε σε όλους και όλες, και ειλικρινά αυτό είναι το πιο φυσιολογικό πράγμα του κόσμου. 

3. Μην αποφασίζεις με άξονα τους φίλους και τις φίλες σου

Καλά τα φιλαράκια στα σχολικά χρόνια, αξέχαστε στιγμές, γέλια και κλάματα, όμως η ζωή είναι πολλά περισσότερα από τα 4-5 χρόνια εφηβείας. Είσαι υποχρεωμένος/η να το δεις, και να πράττεις με βάση το καλό για σένα, και όχι αυτό που δεν θα «ξεβολέψει» το παρεάκι σου (που, κατά πάσα πιθανότητα, δεν θα έχεις σε λίγα χρόνια από τώρα). Από όλους αυτούς τους φίλους και τις φίλες που φοβάσαι μην απογοητεύσεις με τις επιλογές σου, είναι ζήτημα αν θα μείνει ένας ή μία Αυτή τη στιγμή εσύ είσαι το πιο σημαντικό άτομο στη ζωή σου, αυτό που πρέπει να προστατεύσεις και να βελτιώσεις πάση θυσία. 

4. Αποταμίευσε

Αν σου περισσεύουν 0,20€ απ' το κολατσιό στο σχολείο, μην πάρεις 2 τσίχλες. Άστα στην άκρη, και στο τέλος του μήνα θα μπορέσεις να αγοράσεις τα hands free που (για άλλη μια φορά) έχασες. 😝 Η αποταμίευση είναι ο μόνος τρόπος να μην σου λείψει ποτέ τίποτα, είτε έχεις λίγα είτε πολλά χρήματα. Μην είσαι σπάταλος/η, μην πετάς πράγματα επειδή τα βαρέθηκες. Κάθε υλικό έχει αξία. Μην κάνεις αυθόρμητες αγορές και αγορές υπό πίεση. Τα λεφτά είναι το χειρότερο πράγμα του κόσμου ανά τους αιώνες, κάνε ό, τι μπορείς για να μην σε δεσμεύουν, να νιώθεις ελεύθερος είτε έχεις πολλά, είτε λίγα. Να είσαι ολιγαρκής και αυτάρκης και δε θα σου λείψει ποτέ τίποτα.

5. Διάβασε 

Διάβασε για το σχολείο, για το φροντιστήριο, για τα αθλητικά, για τα κουτσομπολιά, διάβασε βιβλία, περιοδικά, εφημερίδες, διάβασε τις ετικέτες των σαμπουάν και της σοκολάτας που θα φας, και γενικά ό, τι έχει γράμματα διάβασέ το. Η πληροφορία είναι το πιο σημαντικό πράγμα, αρκεί να την έχεις, και, όταν χρειαστεί, να την αξιοποιήσεις. Διαβάζοντας, επίσης, ενεργοποιείς κατά τέτοιον τρόπο τον εγκέφαλό σου, που κυριολεκτικά γίνεσαι πιο έξυπνος/έξυπνη! (όχι, δεν θα σου βάλω πηγή γιατί δεν θα την διαβάσεις, να ψάξεις μόνος σου όπως πρέπει να κάνεις με το καθετί δεν σου αποδεικνύεται).

6. Πέτα το smartphone

7. Μην θεωρείς τίποτα δεδομένο

Β. Facts

1. Οι βαθμοί του σχολείου ΔΕΝ καθορίζουν την επιτυχία στα επαγγελματικά

Ακόμα και στο Harvard να θες να δουλέψεις, μπορείς να το κάνεις χωρίς να έχεις 20/20 μέσο όρο στο λύκειο. Οι καλοί βαθμοί επί του παρόντος εξασφαλίζουν απλά την εισαγωγή σου σε κάποιο ελληνικό πανεπιστήμιο, όχι την επιτυχία σου σε αυτό, στο αντικείμενό του, στο επάγγελμα που θα ακολουθήσεις και την ευτυχία που θα αναζητάς μέσω αυτού. Οι καλοί βαθμοί είναι απλά ένα μέσο με το οποίο μπορείς να φτάσεις σε συγκεκριμένους προορισμούς. Όταν τα ενδιαφέροντά σου δεν έχουν σχέση με τους προορισμούς αυτούς, γιατί να σε ενδιαφέρει η βαθμολογία στο σχολείο; Καλοί βαθμοί δεν συνεπάγονται επιτυχία, και κακοί βαθμοί δεν συνεπάγονται αποτυχία: μπορείς να κάνεις οτιδήποτε θελήσεις, αρκεί να καλλιεργείς τα απαραίτητα προσόντα.

2. Κανείς δεν ασχολείται με τη μύτη σου

Ναι, η μύτη μεγαλώνει απότομα στην εφηβεία και ναι, όλο και κάποιος θα το παρατηρήσει. Και; Σε λίγα χρόνια που θα ολοκληρωθεί η ανάπτυξή σου θα υπάρξει και πάλι συμμετρία στο πρόσωπό σου. Κανείς δεν γεννιέται με χαρακτηριστικό που δεν του ταιριάζει, γιατί, για να μην σου ταιριάζει, σημαίνει ότι το συγκρίνει με κάτι άλλο που «θα έπρεπε» να είναι. Όμως μόνο εσύ είσαι εσύ, οπότε όπως κι αν είσαι εξωτερικά, είσαι σωστός και σωστή! Μόνο στη σύγκριση με κάτι άλλο έχουμε λάθη στην εμφάνισή μας. Γενικά μην ασχολείσαι τόσο με την εμφάνισή σου. Όπως αναφέρει και η Κωνσταντίνα Αδαμάκη σε σχετικά της βίντεο, «κανείς δεν ασχολείται μαζί σου τόσο όσο εσύ».

3. Το να είσαι nerd είναι cool

Το να διαβάζεις πολύ, να γράφεις άριστα συνέχεια, να σε ενδιαφέρει η γνώμη των καθηγητών σου και να είσαι συνέχεια πρώτος δεν είναι απαραίτητα κάτι κακό. Προφανώς το μέτρο και η ισορροπία είναι το κλειδί, και προφανώς αυτή η συμπεριφορά πρέπει να πηγάζει από την ψυχή σου (και όχι από τους γονείς σου). Η πρωτιά δεν είναι κακή, ούτε η αριστεία. Αρκεί να συνοδεύεται από αρετή και όχι από αλαζονεία. Δεν κοροϊδεύουν όλοι τα «φυτά» της τάξης, κάποιοι τα θαυμάζουν και τα έχουν ως πρότυπο. Αν σου αρέσει το διάβασμα και το σχολείο, το να είσαι αυτό το πρότυπο είναι κατι το αξιέπαινο.

4. Η διατροφή επηρεάζει την ψυχική υγεία (δεν έχεις κατάθλιψη) 

Ο οργανισμός είναι ένα εργαστήριο χημείας. Εσύ είσαι ο/η επιστήμονας/ισσα που ανακατεύει διάφορα υλικά, τα τρόφιμα. Τα τρόφιμα είναι τα χημικά συστατικά (κυριολεκτικά, όχι μεταφορικά), που όταν ανακατεύονται δημιουργούν άφθονες χημικές αντιδράσεις. Οι χημικές αντιδράσεις έχουν διάφορα αποτελέσματα στον οργανισμό, όπως είναι η καύση, η εφίδρωση, η ανάπτυξη, ακόμα και η τροφική δηληληρίαση (όταν κάποιο τρόφιμο-χημικό είναι επιβλαβες για τον οργανισμό). Η διάθεση ανήκει σε όλη αυτή τη διεργασία (δεν σχετίζεται με κάτι αόρατο, άπιαστο και άυλο, αλλά με συγκεκριμένες χημικές ουσίες του σώματος). Η πίτσα, το πιτόγυρο, η κρέπα, τα chips, τα συσκευασμένα τρόφιμα, η ζάχαρη, τα συντηρητικά, όταν καταναλώνονται συχνά, δημιουργούν ή ενισχύουν την κατάθλιψη, ακριβώς γιατί πυροδοτούν συγκεκριμένες χημικές αντιδράσεις.

❃❃❃

Γ. Χαστούκια συνειδητοποίησης

1. Η οικογένειά σου είναι αυτή που φτιάχνεις

Μη ντρέπεσαι για τους γονείς σου, μην εύχεσαι να ήταν διαφορετικοί, μην λυπάσαι που δεν έζησες τα παιδικά χρόνια που ονειρευόσουν και μην κρίνεις την οικογένειά σου, γιατί η οικογένειά σου είναι αυτή που εσύ θα φτιάξεις με τον άνθρωπο που εσύ θα επιλέξεις. Θα ορίσεις τους δικούς σου κανόνες (είτε θες είτε δεν θες να μιμηθείς το πρότυπο των γονιών σου) και αυτή θα είναι η ομάδα σου, η δύναμή σου. Από αυτούς θα εξαρτάσαι και αυτοί θα εξαρτώνται από σένα. Η καταγωγή είναι σημαντική, ακόμα και αν είναι η χειρότερη. Η οικογένεια που ζείς τώρα είναι η οικογένεια των γονιών σου, αυτή που εκείνοι έφτιαξαν με τον τρόπο που ήθελαν. Και όταν θελήσεις να κάνεις κάτι δικό σου, μια δική σου οικογένεια, θα την ορίσεις όπως ακριβώς θες εσύ. Δεν δεσμεύεσαι από την οικογένεια από την οποία κατάγεσαι. Η οικογένεια μας μεγαλώνει με τα απαραίτητα εφόδια για να μπορέσουμε να φύγουμε, όχι για να μας κρατήσει ψυχικά και νοητικά φυλακισμένους για πάντα.

2. Δεν φταίει κανείς άλλος/καμία άλλη πέρα από σένα

Υπάρχει η τύχη, αλλά δεν φταίει αυτή για τίποτα. Σε απογοήτευσαν, αλλά έφταιγε το ότι εσύ περίμενες πράγματα από εκείνους/ες (και αυτοί/ές είχαν δικαίωμα να μην ικανοποιήσουν τις προσδοκίες σου). Η μοίρα δεν προϋπάρχει, αλλά δημιουργείται την ώρα που την πράττεις. Οι αντιδράσεις και η οπτική σου είναι αυτές που καθορίζουν πόσο σε επηρεάζει κάθε δυσάρεστη κατάσταση στη ζωή σου. Ο τρόπος που αντιμετωπίζεις τη ζωή. Όταν νομίζεις ότι όλα γίνονται για σένα, φταις για καθε δευτερόλεπτο δυστυχίας σου. Η ευτυχία είναι επιλογή. Όταν δεν την επιλέγεις, φταις. Θα σου πάρει χρόνια να το αντιληφθείς και να το πράξεις, αλλά κάποιος/α έπρεπε να στο πει. 💗

3. Δεν είναι όλοι και όλες φίλοι και φίλες σου 

Μεγαλώνοντας όλο και περισσότεροι θα σε αντιπαθούν και όλο και λιγότεροι θα σε συμπαθούν. Είναι απαισιοδοξο αλλά δεν είναι απλά μια άποψη, είναι κάτι που παρατηρείται. Ειδικά δε αν είσαι ευτυχισμένος και επιτυχημένος (κατά τα μέτρα σου). Η λύση δεν είναι να μην εμπιστεύεσαι κανέναν, απλά να έχεις υπόψη ότι όλοι όσοι σε περιτριγυρίζουν δεν θέλουν απαραίτητα το δικό σου καλό.

4. «Υγεία» και «ασθένεια» δεν είναι αυτό που νομίζεις

Αμφισβήτησε, ερεύνα, διερωτήσου, προσπάθησε να δώσεις δικές σου απαντήσεις. Μην υιοθετείς τις γνώμες των άλλων, ή τις γνώμες που ακούς συχνά. Εμπιστεύσου τη δύναμη της γνώσης και της λογικής. Εμπιστεύσου τον εαυτό σου. Άκου τι έχει να σου πει. Διάβασε. Θέλε να είσαι υγιής, μάθε πώς να είσαι. Οι απαντήσεις βρίσκονται κυριολεκτικά στο χέρι σου (αν είναι να μην πετάξεις το smartphone, αξιοποίησέ το σωστά). Μάθε να σου αρέσει να είσαι υγιής, όχι να ακολουθείς μόδες για μια δήθεν υγεία που το μόνο που θα καταφέρει είναι να φέρει λεφτά σε κάποιου/ας τη τσέπη (οποιαδήποτε ομοιότητα με την σύγχρονη πραγματικότητα είναι συμπτωματική και χωρίς αυτή να επιδιώκεται).

Computer addiction | Από τον δημιουργό Alexas_Fotos του Pixabay

❃❃❃

Philomαtheia 26 Δεκεμβρίου 2021

❃❃❃

Από τον δημιουργό blende12 του Pixabay

❃❃❃

Philomαtheia 17 Νοεμβρίου 2021

Οι έννοιες και οι αντιλήψεις που θα παρουσιαστούν, αν και ντύνονται μέσα από τα πρόσωπα του μύθου «δεν έχουν μυθολογικό χαρακτήρα, αλλά αλλά είναι αποτέλεσμα ενός άμεσου, εμπειρικού, μη συμβολικού τρόπου σκέψης» (Kirk et al. 2013: 24).Οι αντιλήψεις αυτές συμπίπτουν χρονικά με τη Θεογονία του Ησιόδου, και τη γενικότερη προσπάθεια των ανθρώπων να θεωρήσουν ότι έλκουν την καταγωγή τους «από έναν κοινό πρόγονο ή ζευγάρι προδρόμων».

Η προφιλοσοφική ιδέα της ψυχής ως άυλου ειδώλου του σώματος που του δίνει ζωή, που όταν αυτό πεθαίνει εκείνη ζει μια θλιβερή, χλωμή ύπαρξη στον Άδη μας είναι τόσο γνωστή, κυρίως από τον Όμηρο, ώστε δεν χρειάζεται να την περιγράψουμε εδώ (βλ. ωστόσο τo έργo του E. R. Dodds The Greeks and the Irrational, Berkley 1951 και του Jaeger Theology of the Early Greek Philosophers, Oxford 1947). Ο πρώτος έλληνας που πραγματεύθηκε ρητά την ψυχή ως κάτι που έχει ηθική σημασία (πόσο δεδομένο για τον δυτικό κόσμο του 21ου αιώνα!;) ήταν ο Πυθαγόρας (580 π.Χ. - 496 π.Χ.) ενώ ο Ηράκλειτος (περίπου 544 - περίπου 484 π.Χ) ήταν ο πρώτος που επισήμανε ότι η γνώση της ψυχής έχει άμεση σχέση με τη γνώση της δομής του κόσμου (πρβλ. τη πίστη του A. Einstein στη μεταθανάτια ζωή καθώς η ψυχή είναι ενέργεια και η ενέργεια ζει για πάντα, αλλάζοντας μορφή χωρίς ποτέ να χάνεται).

Παράλληλα με την ομηρική αυτή αντίληψη της ψυχής, ήταν εδραιωμένη και η πεποίθηση ότι η ουσία της ψυχής σχετίζεται με τον αιθέρα, δηλαδή την ουσία των άστρων. Το κατά πόσο η διαπίστωση ότι το σώμα των ανθρώπων είναι κατασκευασμένο από υλικά που δημιουργήθηκαν στο εσωτερικό των άστρων τρισεκατομμύρια χρόνια πριν, ανακάλυψη μόλις των τελευταίων δεκαετιών, είναι συμπτωματική ή όχι αποτελεί ενδιαφέρον πεδίο διαλόγου μεταξύ αστροφυσικών, χημικών, φιλοσόφων και φιλολόγων.

Το σχήμα και η φύση του κόσμου κατά την αρχαιότητα δεν περιορίζεται στη γνωστή σε μας επίπεδη γη. Ο τρόπος που φαντάζονταν τα συστατικά της μέρη ήταν περιπλοκότερος. Συγκεκριμένα, πληροφορίες που αντλούμε από διάσπαρτα χωρία του Ομήρου, ο ουρανός είναι ένα στερεό ημισφαίριο, σαν μια ανάποδη κούπα (P 425 χάλκεον ουρανόν, επίθετο που εκφράζει στερεότητα και λαμπρότητα). Ο ουρανός σκεπάζει την στρογγυλή, επίπεδη γη.

Χάρτης του 1595 που απεικονίζει την ιδέα του σχήματος και της δομής της γης και των ηπείρων.

1       Όμηρος, Θ 13 (Ιλιάς, μιλάει ο Δίας):

τόσσον ἔνερθ᾽ Ἀΐδεω ὅσον οὐρανός ἐστ᾽ ἀπὸ γαίης·
με τούτα εγώ τα χέρια μου στα σκότη του Ταρτάρου,

πολύ μακράν στα τρίσβαθα του κόσμου καταχθόνια,

που πύλες έχει σιδηρές και χάλκινο κατώφλι,

κάτω απ᾽ τον Άδη όσο της γης ο ουρανός απέχει·

(Μτφρ.: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012)

2      Ησίοδος, Θεογονία 726 (Τάρταρον):

τὸν πέρι χάλκεον ἕρκος ἐλήλαται· ἀμφὶ δέ μιν νὺξ
τριστοιχὶ κέχυται περὶ δειρήν· αὐτὰρ ὕπερθε
γῆς ῥίζαι πεφύασι καὶ ἀτρυγέτοιο θαλάσσης.
Χάλκινο φράγμα από γύρω τον κυκλώνει. Και γύρω του,
στο λαιμό του, τρίδιπλη νύχτα είναι χυμένη. Κι απάνω
της γης οι ρίζες και της ατρύγητης της θάλασσας φυτρώνουνε.
(Μτφρ.: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012)

Η γη για διάφορους αρχαίους πολιτισμούς

Βέβαια η συμμετρία ανάμεσα στον κάτω και στον πάνω κόσμο δεν ήταν απόλυτη: συνήθως οι έλληνες εκείνης της εποχής δεν θεωρούσαν το σχήμα του Ταρτάρου ως ημισφαιρικό, όπως του ουρανού, καθώς σύμφωνα με μία εκδοχή η γη εκτεινόταν απεριόριστα προς τα κάτω.

3     Ξενοφάνης, απόσπ. 28:

γαίης μὲν τόδε πεῖρας ἄνω παρὰ ποσσὶν ὁρᾶτε
ἠέρι προσπλάζον, τὸ κάτω δ’ ἐς ἄπειρον ἱκνεῖται.
Αυτό που βλέπουμε στα πόδια μας είναι το πάνω μέρος της γης,
που εφάπτετα με τον αέρα· αλλά το κάτω μέρος φτάνει ως το άπειρο.
(Πρβ. Στράβων I, σ. 12 Cas)

Σύμφωνα με την απλοϊκή, περισσότερο λαϊκή παρά λόγια, αντίληψη για τον κόσμο οπως παρουσιάστηκε από το 3, γύρω από τα χείλη του δίσκου της γης κυλάει ένας αχανής ποταμός, ο Ωκεανός (Μέρος II, σε επεξεργασία).

❃❃❃

Πληροφορίες:

G. S Kirk, J. E. Raven & M. Schofield. 1983. The Presocratic Philosohpers. A critical History with a Selection of Texts. Cambridge University Press. Second edition.

(Για την ελληνική γλώσσα: Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 1988, 2013)

Αποσπάσματα-Μεταφράσεις:

Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα - Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας - Συγγραφείς - Ησίοδος, Όμηρος

❃❃❃

Philomαtheia 15 Νοεμβρίου 2021